Mołdawia
Republika Mołdawii znajduje się w środkowej części Europy, na północno-wschodnich Bałkanach. Na północy, wschód i południe jest otoczona przez Ukrainę, a na zachodzie – oddzielona od Rumunii rzeką Prut.
Najważniejsze informacje:
stolica: Kiszyniów
powierzchnia: 33 843 km²
ludność 3 555 200
ustrój państwa: republika parlamentarna
jednostka monetarna: lej mołdawski (MDL)
Najważniejsze miasta:
- Kiszyniów
- Bielce
- Soroki
- Kaguł
- Tyraspol
- Bendery
- Rybnica
- Orgiejów
- Komrat
Warto wiedzieć:
– Mołdawię charakteryzuje się malowniczym, pagórkowatym ukształtowaniem terenu. Większość powierzchni państwa zajmuje Wyżyna Besarabska.
– Klimat Republiki Mołdawii jest umiarkowany kontynentalny, charakteryzuje się długimi okresami wolnymi od mrozu, krótkimi i łagodnymi zimami, długim i ciepłym latem, umiarkowanymi opadami i długimi okresami suszy na południu. Średnia roczna temperatura wzrasta z 8-9 o C na północy kraju do 10-11oC na południu. Średnie roczne opady wynoszą 600-650 mm na północy od centrum i 500-550 mm na południe i południowy-wschód.
– Sieć hydrograficzna obejmuje ponad 3000 rzek i strumieni, z których 10 ma długość ponad 100 km. Główne rzeki to Nistru (1352 km, na terenie kraju – 657 km), Prut (976 km, na terenie kraju – 695 km), Răut (286 km), Cogîlnic (243 km, na terytorium kraju – 125 km), Bîc (155 km), Botna (152 km). Na terenie Mołdawii znajduje się 60 naturalnych jezior i około 3000 zbiorników retencyjnych.
– Pokrywa gleby Mołdawii jest bogata i zróżnicowana, składająca się z ponad 745 odmian gleby. Czarnoziemy stanowią około 75% terytorium kraju. Grunty rolnicze zajmują blisko 65% powierzchni kraju.
Ile Polski w Mołdawii?
Dla nas, Polaków, północny rejon tego pięknego kraju ma szczególne znaczenie. Istnieje tam bowiem, prawie w 100% zamieszkana przez Polaków wieś – Styrcza. Wieś została założona przez Polaków pochodzących głównie z Chocimia i Kamieńca Podolskiego.
Styrcza ma opinię największego i najprężniejszego skupiska Polaków. To tu znajdują się „Dom Polski”, muzeum etnograficzne, zespół folklorystyczny „Styrczańskie Dzwoneczki”, a w centrum wsi na wielkim elektrycznym słupie uwite jest bocianie gniazdo. Często Styrcza zwana jest małą Warszawą, która każdego przyjezdnego zadziwia swą gościnnością, szczerością i otwartością mieszkańców.
Święto wiosny – Marciszor
Święto Martisor
1 marca w Mołdawii świętuje się pierwszy dzień wiosny – Święto Martisor, którego symbolem są kotyliony – kokardki zrobione najczęściej z biało-czerwonych sznureczków wełny. Świętujący Mołdawianie wierzą, że przynoszą one zdrowie i pomyślność. Według tradycji, ozdoby te przyczepiane są do odzieży i noszone są przez cały miesiąc. 31 marca świętujący zdejmują je i rozwieszają na kwitnących drzewach.
Z okazji Martisor 1 marca w całej Mołdawii organizowanych jest wiele koncertów, spotkań i uroczystości. Tego dnia organizowany jest również festiwal muzyczny, który przyciąga do Kiszyniowa wielu turystów i gości. Na festiwalu spotykają się twórcy muzyki folkowej, piosenkarze, zespoły taneczne i wielu innych artystów.
Święto Martisor to doskonała okazja do poznania bogatej tradycji i gościnności mieszkańców Mołdawii.
Turystyka
Oprócz słynnych winnic, w Mołdawii jest wiele miejsc, które mogą zaciekawić turystów. Są to liczne klasztory, cerkwie, rezerwaty przyrody, kompleksy archeologiczno-krajobrazowe, w których każdy znajdzie coś dla siebie – piękne widoki, zabytkowe relikwie, źródła z wodą leczniczą.
Po raz pierwszy w 2016 r. mołdawskim agropensjonatom przyznano certyfikaty CerTour, potwierdzające ich wysoki standard. Pozwala to właścicielom promować swoje usługi także za granicą. Jednym z głównych warunków wydania certyfikatu jest to, że posiłki powinny być przygotowane z żywności ekologicznej. Mięso i drób pochodzą z miejscowych gospodarstw, a owoce i warzywa – z przydomowych ogródków. Promowanie tradycji narodowych jest dodatkowym kryterium dla pensjonatów ubiegających się o certyfikat.
Projekt został powołany, aby uczynić agroturystykę bardziej atrakcyjną, zaspokoić potrzeby turystów, a także poprawić jakość usług świadczoną przez pensjonaty.
Monaster Curchi
Na pięknym terenie w odległości 55 km na północ od Kiszyniowa, w Parku Narodowym Orgiejów jest położony wspaniały monaster Curchi. Klasztor ma tradycję trwającą blisko trzy stulecia. Uważa się obecnie, że jest to najpiękniejszy i najbardziej znany klasztor na terenach historycznej Besarabii.
Jest to prawosławny klasztor, którego pierwszy budynek (mały skit) został zbudowany najprawdopodobniej w 1773 roku przez braci Iordache i Mihaila Curcha. Następny budynek to drewniana cerkiew pw. św. Męczennika Dymitra. W 1810 roku do klasztoru dołączyła cerkiew murowana pw. Narodzenia Bogarodzicy, która jest najważniejszym zabytkiem w całym zespole.
Cerkiew zbudowana jest według projektu włoskiego architekta Bartolomeo Rastrelli w stylu barokowym. Ma najwyższą kopułę w Mołdawii (57 m). Kilka lat później tereny te zostały włączone do Rumunii, a następnie do Rosji. Wtedy wygląd monasteru już był bardzo zbliżony do dzisiejszego.
W 1958 r. został zamknięty i zamieniony na szpital psychiatryczny – podobnie jak większość innych klasztorów w tamtym czasie. Sowieci zniszczyli wiele ikon, spalili księgi religijne (około 4000 egzemplarzy), a kościoły były przekształcane w magazyny lub pomieszczenia pomocnicze. W 2002 r. klasztor ponownie zaczął pełnić swoje dotychczasowe funkcje. Zaczęto wówczas renowację, która trwała do roku 2015.
Obecnie mieszka tutaj 30 mnichów. Kilka kroków od klasztoru znajduje się źródło z wodą, której są przypisywane właściwości lecznicze.
To święte miejsce zawsze było centralnym punktem życia kulturalnego i duchowego. W pobliżu wciąż rosną stare dęby, których wiek szacuje się na 200-350 lat.
Klasztor Căpriana
Klasztor Capriana to klasztor prawosławny położony niedaleko rezerwatu Codrii. Wzmianki o nim pojawiły się po raz pierwszy w roku 1420. Najpierw klasztor został nazwany „Vasnavet”. Nazwa ta pochodzi od niewielkiej rzeki koło klasztoru. Później została zmieniona na Capriana.
W skład klasztoru wchodzi m.in. bardzo dobrze zachowana cerkiew Zaśnięcia Matki Boskiej (1545). Świątynia ta ma wiele cech typowych średniowiecznych mołdawskich cerkwi.
W okresie, kiedy ziemie Mołdawii zostały zajęte przez Rosjan (1812), odremontowano cerkiew Zaśnięcia Matki Boskiej, przebudowując kopułę w stylu rosyjskim. Zbudowano też cerkwię św. Jerzego (1840) i św. Mikołaja (1903). Później klasztor znajdował się na terytorium Rumunii, potem – Związku Radzieckiego i przez ponad 40 lat pełnił funkcję szpitala gruźliczego i domu kultury. Obecnie znów klasztor pełni funkcje religijne.
W klasztorze zachowała się największa w Mołdawii biblioteka religijna.
Soroki
Soroki (mołd. Soroca) to miasto w północno-wschodniej części Mołdawii, w którym turysta może zobaczyć kompleks wojskowo-historyczny, cerkiew, dzielnicę cygańską oraz twierdzę, będącą bardzo ważnym zabytkiem dla wszystkich Mołdawian. Jest to jedyny tak wspaniale zachowany pomnik budownictwa średniowiecznego. Twierdza została zbudowana dla zabezpieczenia wschodnich rubieży.
Najpierw była drewniana, ale później, w latach 40. XVI stulecia została pokryta kamieniem.
Twierdza w Sorokach to duma narodowa Mołdawian, a jej obraz został uwieczniony na banknotach oraz na dowodach osobistych mieszkańców tego kraju.
Monaster Saharna
Klasztor Saharna był początkowo męskim klasztorem, potem jednak zmienił swój charakter i obecnie jest klasztorem żeńskim. Składa się z Klasztoru Zwiastowania, który został wykuty w skale oraz naziemnego klasztoru Trójcy Świętej.
W klasztorze Zwiastowania mieściła się w przeszłości szkoła agronomiczna, a mnisi zajmowali się kształceniem oraz produkcją ceramiki. Klasztor był otoczony pięknymi winnicami oraz sadami. Później został opuszczony, jednak kiedy postanowiono wznowić tam życie monastyczne, okazało się, że życie w grocie jest niełatwe. Wtedy powstał klasztor naziemny – Świętej Trójcy. Pod koniec XIX wieku został odnowiony cały kompleks klasztorny, łącznie z cerkwią skalną. Stulecie później klasztor został zamknięty i służył jako szpital psychiatryczny.
Restytucja wspólnoty odbyła się w 1991 roku. Dla zwiedzających jest dostępny cały kompleks klasztorny, gdzie można zobaczyć liczne zabytkowe ikony oraz cyprysowy krzyż z 1817 roku. W pobliżu znajduje się tzw. święte źródełko (Sf. Izvor), którego woda ma lecznicze właściwości.
Naukowy rezerwat przyrody „Codrii”
Codrii to najstarszy rezerwat Mołdawii. Położony jest w centralnej części kraju. Powstał w roku 1971 jako pierwszy naukowy rezerwat przyrody w Mołdawskiej SSR. Na jego terenie rośnie ponad 1000 gatunków roślin, a w tym blisko 90 gatunków roślin rzadkich.
Główne rodzaje drzew to dąb i buk. Na terytorium rezerwatu dział Muzeum Przyrody, w którym znajduje się bogaty zbiór eksponatów. Fauna rezerwatu “Codrii” reprezentuje prawie całą faunę lasów centralnej i zachodniej Europy. 10 gatunków ptaków, które tam występują, jest wpisanych do Czerwonej Księgi gatunków zagrożonych. Jest to także jedyny rezerwat w Mołdawii, w którym regularnie są przeprowadzane badania bezkręgowców. Dzięki istnieniu tego rezerwatu udało się zachować znikające gatunki zwierząt.
Orheiul Vechi
Stare Orhei albo Stary Orgiejów (z mołd. Orheiul Vechi) jest to zespół archeologiczno-krajobrazowy,
W okolicach mieści się też pierwszy agropensjonat w kraju. Drzwi tego budynku po raz pierwszy otwarto dla gości 16 lat temu. Zwiedzający mogą tu docenić piękne widoki Starego Orgiejowa, gościnność miejscowych ludzi oraz kuchnię narodową. Wygląd zewnętrzny agropensjonatu odzwierciedla najlepsze tradycje mołdawskiej wsi – słomiane dachy, gliniane doniczki i dzbany zawieszone na płotach.
Jaskinia im. Emila Racoviţy (Rakowica)
Największa jaskinia występująca w Mołdawii potocznie nazywana „Kopciuszkiem”. Jest położona w północnej części kraju, w miejscu gdzie zbiegają się granice Mołdawii, Ukrainy i Rumunii. Jaskinia Kopciuszek została otwarta dla zwiedzających w 1959 roku
Pod ziemią rozciąga się wielopoziomowa galeria na 89 tys. metrów. Jest ona trzecią na świecie co do długości wśród jaskiń w skale gipsowej. Wyróżnia się rozbudowanymi formacjami stalaktytowymi.
Jest podzielona na korytarze i sale, które mają swoje nazwy, na przykład: „Sala Kopciuszka” lub też
„Stumetrowa sala”.
TIPOVA
Tipova słynie z urokliwej przyrody i największych klasztorów jaskiniowych w Mołdawii oraz w Europie Wschodniej. Najważniejszym zabytkiem jest, jeden z najstarszych, kamienny zespół klasztorny, wydrążony w wapiennym klifie na zachodnim brzegu Dniestru, założony podobno w VI w i odnowiony w 1756. Według legendy jest to miejsce ślubu Stefana Wielkiego i Marii din Mangop. Zarośnięte pachnącym zielskiem schodki prowadzą w dół w stronę rzeki, a napotkany mały strumyczek tworzy na swej drodze kilka wodospadów. Wśród osypujących się kamieni biegają ogromne zielone jaszczurki. Są większe od tych spotykanych w Polsce, odblaskowo zielone i bardzo przypominają gekona?
Winnice Mołdawii
Mołdawia na całym świecie słynie ze swoich winnic oraz produkcji wina i koniaków. Jest to wpisane w tradycję i w kulturę tego kraju. Duża ilość słońca, doskonała wilgotność oraz dobre gleby stwarzają idealne warunki do uprawy winorośli.
Producenci wykorzystują do produkcji wina te sprzyjające warunki oraz najnowsze technologie. Trunek jest najczęściej produkowany w gospodarstwach wiejskich. Na tak zwanym winnym szlaku znajduje się kilkadziesiąt gospodarstw, które wytwarzają wino. Każdy turysta ma więc możliwość wybrania. Do najsłynniejszych winnic mołdawskich należą: Cricova, Milestii Mici, Purcari, Branesti, Et Cetera, Asconi, Kara Gani.
Niektóre winnice dodatkowo oferują możliwość zwiedzania – turyści mogą poznać proces produkcji oraz przechowywania wina.
CRICOVA
Czy wiecie, że większość pożywienia Mołdawian jest naturalna, samodzielnie wyhodowana i przyrządzona. W sklepie kupuje się tylko sól i cukier . Prawie każde gospodarstwo domowe posiada obszerną piwniczko – spiżarnię, pełną dóbr wszelakich, a wśród nich kilka dębowych omszałych beczek z winem, słoiki z różnego rodzaju przetworami, w tym z prawdziwym i bardzo popularnymi tutaj przysmakiem – marynowanymi pomidorami. Nic jednak nie może równać się z mocno schłodzonym białym lub czerwonym winem. Jedną z najbardziej znanych z najpiękniejszych i największych winnych piwnic, o łącznej powierzchni ponad 100 km jest piwnica w Cricova.
To podziemne miasto, w którym produkuje się, przechowuje i sprzedaje wina. Po przekroczeniu bramy do podziemnego, skalnego labiryntu, człowiek staje zdumiony ich ogromem. Ulice posiadają drogowskazy i są tak szerokie i długie, że niemożliwe jest poruszanie się bez samochodu. W tak ogromnym obiekcie poszczególne tunele mają swoje nazwy zaczerpnięte z gatunków wina, np. Cabernet, Merlot czy Sauvignon. Na głębokości 60-80 m pod powierzchnią ziemi panuje stała temperatura 12 stopni C oraz 97-98 proc. wilgotności. Na ścianach korytarzy znajdują się różnorodne dekoracje: witraże, mozaiki i metaloplastyka w miedzi przedstawiające sceny związane z kulturą wina. Oprócz fabryki usytuowane są także pokoje gościnne i sale, w których obradują najbardziej znani na świecie politycy. W 2005 roku, w Księdze Rekordów Guinnesa została zapisana Złota Kolekcja ponad 2 milionów butelek wina.
Mileştii Mici
Winnica Mileştii Mici jest jedną z wizytówek Mołdawii. W 2007 roku została wpisana do „Księgi Rekordów Guinnessa” jako największa na świecie piwnica winna, która rozciąga się pod ziemią na długości 250 km.
Stała temperatura oraz wysoka wilgotność tworzą tam idealne warunki do dojrzewania i przechowywania wina.
“Złota Kolekcja” Mileştii Mici liczy sobie ponad 1.5 mln butelek.
Drewno przeznaczone na beczki to dąb kaspijski i uralski.
Oprócz dużych winnic takich jak Milestii Mici oraz Cricova, istnieją również bardzo małe, na przykład: Purcari, Et Cetera, Chateau Vartely i inne. One również mają swoją bogatą historię i każdemu zapadną w pamięć.
Purcari
Winnica Purcari jest jedną z najlepszych i najstarszych winnic w Mołdawii. Położona w dolinie Dniestru, na tej samej szerokości geograficznej co Bordeaux, co sprawia że panują tu więc idealne warunki dla dojrzewania winogron. Od 1827 roku odbywa się tu cały cykl produkcji wina od zbierania winogron i ich przetwarzania w wino poprzez jego przechowywanie w beczkach z dębu francuskiego aż po butelkowanie i dystrybucję.
Wino tej wytwórni jest eksportowane do kiludzięsięciu krajów świata na wszystkich kontynentach. Jest ono bardzo dobrej jakości – wytwórnia zdobyła ponad 200 wyróżnień i 40 medali. Pierwszy medal dostała już w 1848 roku na lokalnej wystawie agroturystycznej. W 1878 roku zdobyła złoty medal na wystawie światowej w Paryżu. W 2008 roku wytwórnia Purcari zdobyła nagrodę wyższej rangi – Grand Prix Prezydenta Mołdawii.
Jeszcze w XIX wieku wina z Purcari pito zarówno na carskim dworze Imperium Rosyjskiego, jak i na dworze królewskim w Wielkiej Brytanii.
Rocznie produkuje się tu około 2 mln. butelek. Piwnice, w których leżakuje wino, zostały zbudowane przez mnichów, którzy ręcznie układali kamienie. Najbardziej znane gatunki z Purcari to Negru de Purcari i Rosu de Purcari.
Turyści mają tu idealne warunki do wypoczynku – w głównym obiekcie wytwórni mieści się czterogwiazdkowy hotel.
Brănești
Winnica Branesti ta jest jedną z największych winnic Mołdawii. Znajduje się we wsi Branesti i należy do kompanii Basvinex.
W podziemiu przy stałej temperaturze 16°C leżakuje ok. 10 tysięcy litrów wina. Sprzyjające warunki do leżakowania wina pozwalają produkować wina najlepszych gatunków, które cieszą się dużą popularnością wśród konsumentów.
Winiarnia dysponuje dwoma pięknymi salami degustacyjnymi. Podczas degustacji można spróbować różnych gatunków sera, orzechów włoskich, grzanek, wody mineralnej “Poiana Branesti”, wydobywanej na głębokości ok. 75 metrów.
Mapa
Konsulat Honorowy Republiki Mołdawii w Łodzi przedstawia mapę, która zawiera największe atrakcje turystyczne Mołdawii: słynne winnice, klasztory, widowiskowe parki krajobrazowe.
